Σημειώσεις από το Υπόγειο

Κατ’ αρχάς, ούτε να την αγαπήσω μπορούσα πλέον, αφού για μένα -το λέω εκ νέου- αγάπη σημαίνει τυραννία και ηθική κυριαρχία. Σε ολόκληρο τον βίο μου, λοιπόν, εγώ δεν κατάφερα να φανταστώ έναν διαφορετικό έρωτα και έφτασα στο σημείο να στοχάζομαι ότι ο έρωτας είναι ακριβώς εκείνο το δικαίωμα, το οποίο μας παραχωρείται από το πρόσωπο που αγαπάμε, προκειμένου να το καταπιέσουμε. Ακόμη και μέσα στους απόκρυφους συναισθηματισμούς μου δεν κατάφερα ποτέ να φανταστώ έναν διαφορετικό έρωτα, μόνον μία πάλη, την οποία πάντοτε άρχιζα με μίσος και περάτωνα με ηθική κυριαρχία, ώστε εν τέλει να μην δύνομαι να ξεκαθαρίσω τι όφειλα να κάνω με το υποταγμένο αντικείμενο του έρωτά μου. Έπειτα, πάλι, πού είναι το απίστευτο, αφού έφτασα σε τέτοιο βαθμό ηθικής ανάλυσης, σε τέτοιο βαθμό αποβολής των συνηθειών της “ζώσας ζωής”, ώστε να καταντήσω να καθυβρίζω την Λίζα λέγοντάς της ότι ήρθε σε μένα αποκλειστικά και μόνον για να ακούσει “φιλεύσπλαχνα λόγια”, χωρίς να έχω κατανοήσει ότι δεν ήρθε γι’ αυτό, παρά μόνον για να με αγαπήσει, επειδή για την γυναίκα η ανάσταση και ολόκληρη η σωτηρία από κάθε καταστροφή και όλη η αναγέννηση εντοπίζεται μόνον στον έρωτα και μόνον μέσω αυτού δύναται να εκδηλωθεί; […]